Algemeen
Centraal in de gemeente Gilze en Rijen ligt de vliegbasis Gilze-Rijen. Elke vliegbasis in Nederland moet beschikken over een geldige milieuvergunning en een luchthavenbesluit. De milieuvergunning van vliegbasis Gilze-Rijen dateert van 12 oktober 1989. Deze vergunning dateert uit de tijd dat vliegbasis Gilze-Rijen werd gebruikt door (gevechts)-vliegtuigen. Sinds 1996 zijn de (gevechts)vliegtuigen elders gestationeerd, en wordt de basis gebruikt door helikopters. Gilze-Rijen is sindsdien uitgegroeid tot de grootste helikopterbasis van Nederland. Een nieuwe milieuvergunning is, ondanks het gewijzigde gebruik van de basis, tot op heden niet verleend. Ook is nog steeds geen luchthavenbesluit genomen voor deze vliegbasis. De termijn waarbinnen voor vliegbasis Gilze-Rijen een nieuw luchthavenbesluit genomen had moeten worden, is meermaals verlengd. De voorbereiding van een luchthavenbesluit is inmiddels in gang gezet.
Contouren
Over een groot gebied van onze gemeente en daarbuiten liggen denkbeeldige lijnen (“Ke-contouren”) die de maximaal toegestane geluidsproductie van de vliegtuigen weergeven. Deze contouren liggen in het verlengde van de twee start- en landingsbanen van de vliegbasis en brengen een groot aantal belemmeringen met zich mee, met name in de ruimtelijke ordening. Bijvoorbeeld is het bouwen van nieuwe woningen binnen zo’n contour niet toegestaan. In onderstaand kaartje zijn deze contouren goed zichtbaar gemaakt. Er zijn diverse lijnen (Ke-contouren) zichtbaar op dit kaartje. Elke lijn heeft een geluidswaarde. Hoe verder van de vliegbasis af hoe minder geluid. De contour die het dichtst bij de kern van Gilze komt is de 35 Ke-contour. Deze raakt aan de westzijde (Ridderstraat) het dorp. Binnen de 35 Ke-contour mogen geen geluidsgevoelige objecten (woningen) worden gebouwd. Binnen de huidige 40- en 35 Ke-contouren staan nu slechts enkele woningen. Die ervaren echter wel een enorme overlast, overlast die ze moeten gedogen omdat ze immers binnen die contouren wonen. In 2015 waren verreweg de meeste klachten tegen de vliegbasis uit Gilze afkomstig van de enkele woningen die binnen de 40- en 35 Ke-contouren gesitueerd zijn.
Politieke besluiten en luchthavenbesluit
Zoals hierboven al aangegeven werkt Defensie momenteel aan een nieuw luchthavenbesluit voor de vliegbasis Gilze-Rijen. Hiervoor bestaat een wettelijk voorgeschreven procedure. Een onderdeel uit deze procedure is de M.E.R. (Milieueffectrapportage). Hierin moeten verschillende onderzoeken worden gedaan om de overlast voor de directe omgeving in beeld te brengen. Ook moeten alternatieven worden bekeken hoe die overlast geminimaliseerd kan worden, zodat minder omwonenden overlast ondervinden.
Bij de komst van de helikopters naar Gilze-Rijen heeft de Staatssecretaris van Defensie gesteld dat het gewijzigde gebruik (door helikopters) zal kunnen plaatsvinden binnen de toen bestaande contouren. Ook het kabinet was het standpunt toegedaan (zie haar reactie op de inspraakreacties m.b.t. het Structuurschema militaire terreinen-2, 2005 op blz. 55) dat “de uitbreiding van de belegging van vliegbasis Gilze-Rijen met helikopters niet zal leiden tot een wijziging in de omvang van de geluidzone.”
Het aandringen door Defensie op wijziging van de bestaande contouren is dus strijdig met eerder gedane toezeggingen door de staatssecretaris en het kabinet.